بهترین موزه های رشت: گنجینه های فرهنگی گیلان

معرفی موزه های رشت

رشت، مرکز استان سرسبز گیلان، شهری با تاریخ و فرهنگی غنی است که در شمال ایران واقع شده است. این شهر زیبا با طبیعت بکر، غذاهای لذیذ و مردمانی مهمان نواز، همواره یکی از مقاصد محبوب گردشگران داخلی و خارجی بوده است. در کنار جاذبه های طبیعی و غذاهای منحصر به فرد، رشت دارای موزه های متنوع و ارزشمندی است که هر کدام گوشه ای از تاریخ، فرهنگ و طبیعت این منطقه را به نمایش می گذارند.

موزه های رشت، گنجینه های ارزشمندی هستند که بازدید از آن ها می تواند تجربه ای متفاوت و آموزنده برای هر گردشگری باشد. این موزه ها با نمایش آثار باستانی، صنایع دستی، معماری سنتی، زندگی روستایی و تنوع زیستی منطقه، تصویری جامع از هویت فرهنگی و تاریخی گیلان ارائه می دهند. بازدید از این موزه ها به شما کمک می کند تا با تاریخ کهن این منطقه، آداب و رسوم مردم گیلان، معماری بومی و همچنین تنوع زیستی این استان سرسبز آشنا شوید.

در این مقاله، قصد داریم شما را با بهترین موزه های رشت آشنا کنیم. از موزه باستان شناسی و مردم شناسی رشت گرفته تا موزه میراث روستایی گیلان، خانه موزه میرزا کوچک خان جنگلی، موزه تاریخ طبیعی و تنوع زیستی گیلان و سایر موزه های دیدنی این شهر. همچنین اطلاعات کاربردی مانند آدرس، ساعات بازدید، هزینه ورودی و نکات مهم برای بازدید بهتر را در اختیار شما قرار خواهیم داد تا بتوانید برنامه سفر خود به رشت را به بهترین شکل تنظیم کنید.

• آشنایی با تاریخ و فرهنگ غنی گیلان
• بازدید از موزه های منحصر به فرد و آموزنده
• تجربه معماری سنتی و سبک زندگی بومی

موزه رشت (باستان شناسی و مردم شناسی)

موزه رشت یا به طور رسمی موزهٔ ملی رشت، یکی از قدیمی ترین و مهم ترین موزه های ایران است که در قلب شهر رشت واقع شده است. این موزه که به عنوان نخستین موزهٔ ملی ایران شناخته می شود، گنجینه ای ارزشمند از آثار باستانی و مردم شناسی گیلان را در خود جای داده است. ساختمان این موزه خود یک اثر تاریخی است که سابقاً خانه میرزا حسین خان کسمائی، شاعر و روزنامه نگار معروف و از رجال دوره مشروطیت و نهضت جنگل بوده است. این بنای تاریخی در سال ۱۳۴۹ توسط وزارت فرهنگ و هنر خریداری شد و پس از مرمت و بازسازی، در دهه ۵۰ به موزه تبدیل گردید.

ساختمان موزه رشت با قدمتی حدود ۷۰ سال و زیربنای ۵۶۰ مترمربع، نمونه ای زیبا از معماری سنتی گیلان را به نمایش می گذارد. این موزه پس از تشکیل سازمان میراث فرهنگی کشور، در اختیار مدیریت و برنامه ریزی موزه ها و نمایشگاه ها قرار گرفت و پس از مرمت اساسی در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۶۷ بازگشایی شد. امروزه، این موزه یکی از مهم ترین جاذبه های فرهنگی و تاریخی شهر رشت به شمار می رود که سالانه پذیرای هزاران بازدیدکننده از سراسر ایران و جهان است.

موزه رشت از دو بخش اصلی مردم شناسی و باستان شناسی تشکیل شده است. بخش مردم شناسی این موزه، با بازسازی صحنه هایی از زندگی روزمره مردم گیلان در گذشته، تصویری زنده و گویا از فرهنگ و آداب و رسوم این منطقه ارائه می دهد. در این بخش، می توانید با پوشاک سنتی، ابزار کار، وسایل زندگی، صنایع دستی و هنرهای بومی مردم گیلان آشنا شوید. تندیس های واقع گرایانه از مردم بومی در حال انجام فعالیت های روزمره، به بازدیدکنندگان کمک می کند تا تصویری روشن از سبک زندگی سنتی در این منطقه به دست آورند.

• آدرس: خیابان طالقانی (بیستون) رشت، روبروی زایشگاه دکتر فامیلی
• ساعات بازدید: همه روزه به جز ایام تعطیل رسمی، از ساعت ۹ صبح تا ۵ بعدازظهر
• هزینه ورودی: مناسب با تخفیف ویژه برای دانشجویان و دانش آموزان

موزه میراث روستایی گیلان

موزه میراث روستایی گیلان، یکی از منحصر به فردترین و جذاب ترین موزه های ایران است که در نوع خود در منطقه غرب آسیا و آسیای مرکزی بی نظیر به شمار می رود. این موزه که با نام اکوموزه نیز شناخته می شود، تنها موزه فضای باز ایران است که در زمینی به مساحت ۲۶۳ هکتار در پارک جنگلی سراوان، واقع در کیلومتر ۱۸ بزرگراه خلیج فارس (جاده رشت-تهران) ساخته شده است. این موزه بزرگ و دیدنی، روایتگر زندگی واقعی، فرهنگ و سنت مردم استان گیلان است و سالانه پذیرای هزاران گردشگر داخلی و خارجی می باشد.

اندیشه ایجاد موزه میراث روستایی گیلان برای نخستین بار پس از زمین لرزه ۱۳۶۹ گیلان زنجان از سوی دکتر محمود طالقانی، استاد دانشگاه تهران و مدرسه عالی زبان ها و تمدن های شرق پاریس مطرح شد. این ایده زمانی شکل گرفت که زلزله روند تخریب بناهای سنتی گیلان را شدت بخشید و نگرانی هایی درباره از بین رفتن میراث معماری بومی این منطقه به وجود آورد. مطالعات اولیه برای احداث این اکوموزه از سال ۱۳۸۱ با همکاری اداره کل میراث فرهنگی استان گیلان، استانداری گیلان، دانشگاه تهران، اکوموزه آلزاس فرانسه و زیر نظر سازمان یونسکو آغاز شد.

آنچه موزه میراث روستایی گیلان را از سایر موزه ها متمایز می کند، رویکرد منحصر به فرد آن در حفظ و نمایش میراث فرهنگی و معماری روستایی گیلان است. در این موزه، خانه های مسکونی روستایی به همان شکل اصلی از محل اولیه خود واچینی (جدا) و در محوطه موزه دوباره چینی (بازسازی) شده اند. این کار با دقت فراوان و با حفظ تمام جزئیات معماری اصلی انجام شده است تا بازدیدکنندگان بتوانند تصویری واقعی از معماری بومی گیلان را مشاهده کنند.

• آدرس: کیلومتر ۱۸ بزرگراه خلیج فارس (جاده رشت-تهران)، پارک جنگلی سراوان
• ساعات بازدید: همه روزه از ساعت ۸ صبح تا غروب آفتاب
• ویژگی منحصر به فرد: تنها اکوموزه (موزه فضای باز) ایران

خانه موزه میرزا کوچک خان جنگلی

خانه موزه میرزا کوچک خان جنگلی، یکی از جاذبه های تاریخی و فرهنگی مهم شهر رشت است که به یکی از شخصیت های برجسته و تأثیرگذار تاریخ معاصر ایران تعلق دارد. میرزا کوچک خان جنگلی، رهبر نهضت جنگل و مبارز آزادی خواه گیلانی، نقش مهمی در مبارزه علیه استعمار و استبداد در اوایل قرن بیستم داشت. خانه تاریخی او که امروزه به موزه تبدیل شده است، یکی از محبوب ترین دیدنی های رشت در بین مردم این شهر و گردشگران به شمار می رود.

این خانه تاریخی که نمایشگر معماری بومی خطه شمالی ایران در چند سده اخیر است، در یکی از محلات قدیمی شهر رشت به نام سبزه میدان قرار دارد. عرصه زمین بنا ۱۱۲۰ متر مربع می باشد و معماری آن نمونه ای زیبا از خانه های سنتی گیلان را به نمایش می گذارد. برای دسترسی به این خانه موزه، باید ابتدا به خیابان سعدی، سپس خیابان استادسرای رشت بروید. این خانه بین کوچه قهرمان و کوچه هاشم ستوده واقع شده است و دسترسی به آن به راحتی امکان پذیر است.

خانه موزه میرزا کوچک خان جنگلی، علاوه بر ارزش تاریخی و معماری، به دلیل وابستگی آن به شخصیت محبوب و مردمی میرزا کوچک خان، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این موزه با نمایش اسناد، تصاویر، وسایل شخصی و آثار مرتبط با زندگی و مبارزات میرزا کوچک خان، تصویری جامع از شخصیت و اقدامات این مبارز آزادی خواه ارائه می دهد. بازدیدکنندگان می توانند با گشت و گذار در اتاق های مختلف این خانه، با سبک زندگی، افکار و آرمان های میرزا کوچک خان آشنا شوند.

• آدرس: رشت، خیابان سعدی، خیابان استادسرا، بین کوچه قهرمان و کوچه هاشم ستوده
• ساعات بازدید: همه روزه از ساعت ۹ صبح تا ۱۳ و ۱۵ تا ۲۰:۳۰
• مدیریت: تحت نظارت سازمان فرهنگی اجتماعی ورزشی شهرداری رشت

موزه تاریخ طبیعی و تنوع زیستی گیلان

موزه تاریخ طبیعی و تنوع زیستی گیلان، یکی از موزه های منحصر به فرد و آموزنده شهر رشت است که تصویری جامع از تنوع زیستی و اکوسیستم غنی استان گیلان ارائه می دهد. این موزه که در شهرک بهشتی رشت و در خیابان رسالت، خیابان جام جم واقع شده است، در دو طبقه طراحی شده و مجموعه ای ارزشمند از گونه های جانوری و گیاهی استان گیلان را به نمایش گذاشته است.

موزه تاریخ طبیعی و تنوع زیستی گیلان با داشتن حدود هزار نمونه تاکسیدرمی شده (پوست آرایی شده) از انواع پستانداران، خزندگان و پرندگان، نمایانگر تنوع اکوسیستمی در حیات وحش نگین سبز شمال کشور است. این موزه که در ساختمان اداره حفاظت محیط زیست گیلان قرار دارد، با طراحی بسیار فوق العاده و هنرمندانه، محیطی جذاب و آموزنده برای بازدیدکنندگان فراهم کرده است.

در این موزه، می توانید انواع حیوانات و پرندگان موجود در طبیعت گیلان و تالاب های آن را به صورت تاکسیدرمی شده مشاهده کنید. نمونه های متنوعی از پستانداران بومی گیلان مانند پلنگ، خرس قهوه ای، گراز، شغال، روباه، سمور، راسو و انواع جوندگان در این موزه به نمایش گذاشته شده اند. همچنین، مجموعه ای غنی از پرندگان بومی و مهاجر گیلان شامل انواع مرغابی ها، حواصیل ها، کاکایی ها، پرندگان شکاری و پرندگان جنگلی در این موزه قابل مشاهده است.

• آدرس: رشت، شهرک بهشتی، خیابان رسالت، خیابان جام جم
• ساعات بازدید: همه روزه به جز ایام تعطیل رسمی، از ساعت ۸ صبح تا ۱۴
• ویژگی منحصر به فرد: نمایش حدود هزار نمونه تاکسیدرمی شده از حیات وحش گیلان

سایر موزه های دیدنی رشت و اطراف

علاوه بر موزه های اصلی که به تفصیل معرفی شدند، رشت و اطراف آن دارای موزه های دیگری نیز هست که هر کدام به نوبه خود ارزش بازدید دارند. موزه مردم شناسی فومن، یکی از زیرمجموعه های موزه رشت است که در طبقه همکف ساختمان اداره کل ارشاد اسلامی شهرستان فومن قرار گرفته است. این موزه به معرفی فرهنگ و آداب و رسوم مردم فومن و مناطق اطراف آن می پردازد. اشیای این موزه مرتبط با حوزه مردم شناسی منطقه و شهرستان فومن می باشد و شامل ابزار کار، وسایل زندگی، پوشاک سنتی و صنایع دستی بومی است.

کاخ میان پشته یا موزه نظامی انزلی، یکی دیگر از موزه های دیدنی استان گیلان است که در بندر انزلی واقع شده است. این کاخ که در زمان پهلوی اول ساخته شده، در وسط باغ وسیعی قرار دارد که یک طرف آن مشرف به دریاست. بدنه این کاخ از سنگ قواره بلوک و به صورت دوجداره ساخته شده است. این کاخ دارای ۱۱ اتاق و یک سالن پذیرایی است و سقف کلیه اتاق ها از بتن آرمه بوده و سقف داخلی دارای گچبری های زیبا و برجسته می باشد. در این موزه، انواع اسلحه های جنگلی، شکاری، امنیتی و انواع سلاح های سرد و انواع ماکت ناوها و کشتی های جنگی و تفریحی و صنعتی و ابزار کشتیرانی و دریایی نگهداری می شود.

موزه جنگ جهانی دوم ونگارد لاهیجان، اولین موزه خصوصی و تخصصی جنگ جهانی دوم در ایران است که در قصاب محله لاهیجان قرار دارد. در این موزه، آثار و اشیایی مربوط به نبردهای غرب اروپا، جبهه های مدیترانه، جبهه های مختلف متحدین، شوروی و شرق اروپا در جنگ جهانی دوم، و همچنین نقش ایران در جنگ جهانی دوم به نمایش گذاشته شده است. موزه تاریخ چای لاهیجان یا آرامگاه کاشف السلطنه نیز یکی دیگر از موزه های دیدنی اطراف رشت است که به معرفی تاریخچه چای در ایران و نقش کاشف السلطنه در ورود و گسترش کشت چای در ایران می پردازد.

• موزه مردم شناسی فومن: فومن، ساختمان اداره کل ارشاد اسلامی شهرستان فومن
• موزه نظامی بندر انزلی (کاخ میان پشته): بندر انزلی
• موزه جنگ جهانی دوم ونگارد: لاهیجان، قصاب محله
• موزه تاریخ چای ایران: لاهیجان، آرامگاه کاشف السلطنه

برنامه ریزی برای بازدید از موزه های رشت

بازدید از موزه های رشت، بخش مهمی از سفر به این شهر زیبا و فرهنگی است. برای اینکه بتوانید از بازدید خود نهایت بهره را ببرید، توصیه می کنیم برنامه ریزی مناسبی داشته باشید. رشت به دلیل آب و هوای معتدل و مرطوب، در اکثر فصول سال شرایط مناسبی برای گردشگری دارد. با این حال، بهار و پاییز به دلیل آب و هوای مطلوب و زیبایی طبیعت، بهترین زمان برای سفر به رشت و بازدید از موزه های آن است. در فصل تابستان، به دلیل رطوبت بالا، ممکن است بازدید از موزه های فضای باز مانند موزه میراث روستایی گیلان کمی خسته کننده باشد. در فصل زمستان نیز بارندگی های مداوم ممکن است برنامه بازدید شما را تحت تأثیر قرار دهد.

بهتر است بازدید از موزه ها را در روزهای عادی هفته (شنبه تا چهارشنبه) برنامه ریزی کنید تا با ازدحام کمتری مواجه شوید. روزهای پنجشنبه و جمعه و ایام تعطیلات، معمولاً موزه ها شلوغ تر هستند. همچنین، توصیه می شود در ساعات اولیه روز به بازدید از موزه ها بپردازید تا هم از هوای خنک تر بهره مند شوید و هم فرصت کافی برای بازدید داشته باشید. با توجه به پراکندگی موزه های رشت و اطراف آن، بهتر است برنامه بازدید خود را به صورت منطقی تنظیم کنید. برای مثال، می توانید یک روز را به بازدید از موزه های داخل شهر رشت (موزه رشت، خانه موزه میرزا کوچک خان و موزه تاریخ طبیعی) اختصاص دهید و روز دیگری را به بازدید از موزه میراث روستایی گیلان و سایر موزه های اطراف رشت بپردازید.

برای دسترسی به موزه های داخل شهر رشت، می توانید از تاکسی های درون شهری یا اتوبوس استفاده کنید. برای بازدید از موزه میراث روستایی گیلان که خارج از شهر قرار دارد، بهتر است از خودروی شخصی یا تاکسی های دربستی استفاده کنید. برای بازدید از هر موزه، زمان کافی در نظر بگیرید. به طور میانگین، برای موزه رشت و خانه موزه میرزا کوچک خان، حداقل ۱-۲ ساعت و برای موزه میراث روستایی گیلان، حداقل ۳-۴ ساعت زمان نیاز است. با توجه به آب و هوای مرطوب رشت، لباس و کفش مناسب همراه داشته باشید. برای بازدید از موزه میراث روستایی گیلان که در فضای باز قرار دارد، کفش راحت برای پیاده روی و لباس مناسب فصل ضروری است.

• بهترین فصل بازدید: بهار و پاییز
• بهترین روزهای هفته: شنبه تا چهارشنبه (کم ازدحام تر)
• زمان مورد نیاز: حداقل دو روز برای بازدید از تمام موزه های مهم رشت و اطراف

سوالات متداول